Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler

• FELSEFE VE DÜŞÜNCE - Estetik
• Hil Yayınları

Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler, Kant'ın, büyük eleştiri üçlüsünün estetiğe ayırdığı parçası Yargı Gücünün Eleştirisi'nden çok önce, duyarlığını ve duygularını ele aldığı ilk çalışmasıdır. Henüz kırk yaşında genç bir üniversite hocasıyken yazdığı bu kitap, sek felsefesi ve kuru üslubuyla tanınan Kant'ın felsefi olduğu kadar edebi nitelikli denemeler üretmek konusunda da yetenekli olduğunu gösteriyor. Estetik ve ahlaki bir varlık olarak insanı, felsefecinin değil, gözlemcinin gözüyle incelemeyi vaat eden çalışma, bir yandan da İlk homo criticus'un dahi zamanımızda hâlâ kurtulamadığımız cinsiyetçi ve ırkçı önyargılardan payını fazlasıyla almış olduğunu kanıtlıyor. "Hoşlanma ya da hoşnutsuzluğun çeşitli hissedilme biçimleri, bu duyguları uyandıran dışsal şeylerin özelliklerinden çok, her insanın bu şeyleri uyandırdığı hazzı ya da acıyı duyma yatkınlığına dayanır. Başkalarında tiksinmeye neden olan şeylerden bazı insanların keyif almasının, herkes için çoğu kez bir muamma olan aşk tutkusunun ya da birisinin canlı bir antipati duyduğu şey ebaşka birinin kayıtsız kalmasının nedeni budur. İnsan doğasının kendine özgülüklerine ilişkin gözlem alanı çok geniştir, ama yine de öğretici oldukları kadar zevkli de olan keşiflerin zengin bir kaynağını gizler. Şimdilik bu alanda özellikle istisna gibi görünen birkaç yere bakacağım ve bunlara bir felsefecinin değil, bir gözlemcinin gözüyle bakacağım."