Fatiha Suresi ve Amme Cüzü Tefsiri

• İSLAM - Kuran ve Kuran Üzerine
• İşaret Yayınları

19. ve 20. yüzyıllarda ivme kazanan Modernizm ve onun İslam dünyası üzerindeki etkilerine bir tepki olarak doğan İslamcılık akımı, bağrında pek çok mütefekkirin yetiştirmesine de zemin hazırlamıştır. Ve bu mütefekkirler aracılığı ile İslâm; pratikler üzerinde pek çok teori geliştirilerek Müslümanca yaşama üzerine farklı bir bakış açısı ortaya konulmuştur. Akımın önde gelen temsilcilerinden biri de Muhammed Abduh'tur. Abduh, kısacık ömründe hem eğitimci, hem tefsirci hem de mütefekkir yönü ile geniş bir kitleyi etkisi altına almayı başarmıştır. Öyle ki yaşadığı devirde Sultan Abdülhamid tarafından bile görüşlerine başvurulmuştur. Fakat tefsirciliği, her zaman diğer yönlerinin önünde gelmiştir. Öğrencisi Reşid Rıza'nın hocasından aldığı derslerin bir toplamı olarak yayınladığı Menar Tefsiri, bunun kanıtıdır. Önemli bir müfessir olan Abduh'a göre tefsirler iki grupta incelenebilir: Biri, kuru ve yavan üslupla kaleme alınmış, sadece lafızların tahlili, cümlelerin i'râbı ve buna benzer sanatsal özelliklerin öne çıkarıldığı tefsirdir. Ona göre bu tür tefsirler, insanı Allah ve Kitabı'ndan uzaklaştırmaktan başka bir işe yaramaz. İkinci grupta ise müfessirin; sözü söyleyenin muradını, akaid, ahlâk ve ahkâmındaki teşir'inin hikmetini ruhları cezb edecek, insanları amel ve hidayete sevk edecek şekilde yazdığı tefsirler yer alır. Kendisi de tefsirlerinde bu ikinci gayeye hizmet etmeye gayret etmiştir. Amme Cüzü Tefsiri ise, Muhammed Abduh'un Avrupa seyahati esnasında yazmaya başlayıp Tunus'ta tamamladığı ve üyesi bulunduğu Cemiyet-i Hayriyye-i İslamiyye'nin açtığı okullarda okutulmak üzere 1903 yılında basılmış olan eseridir. Eser, sade bir dille kaleme alınmış olup, Abduh'un tefsirdeki metod ve anlayışını açık bir şekilde yansıtmaktadır.