Tunç Çağının Gizemli Kadınları

• BİLİM - Arkeoloji KÜLTÜR SANAT - Diğer TARİH - Arkeoloji
• Yapı Kredi Yayınları

Anadolu'da M.Ö. 7. binde Çatalhöyük'te ortaya çıkan şişman Ana Tanrıça figürünü hepimiz biliriz. Gene hepimizin bildiği Helenistik ve Roma dönemi Efesinin bol göğüslü bereket tanrıçası Artemis'in klasik görüntüsüdür. Arada kalan binlerce yıl içinde Anadolu'da Ana Tanrıça kültü yok mu olmuştur? İşte "Tunç Çağının Bedenleri" konulu sergide Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi, M.Ö. 3 binli yıllarda tuncun kullanıma girmesiyle değişen sosyal yaşamla birlikte Anadolu kentsel topluluklarının Ana Tanrıçaya ve onun sunduğu berekete, (doğurma=çoğalma; yaşatma=göğüslerinden gelen sütle besleme özelliklerine) dolayısıyla yaratma gücüne taptıklarını düşünmemize neden olan küçük heykelcikleri konuk ediyor. Tunç Çağı'nın bu küçük, kutsal Anadolu kadınları aynı topraklarda daha önceki bin yıllarda yaşanmış Neolitik- Kalkolitik çağ merkezlerinden, Çatalhöyük, Hacılar, Höyücek, Kuruçay, Köşkhöyük, gibi pek çok kazıdan çıkan ana tanrıçalar gibi şişman ve görkemli değil. Üstelik her yere taşınabilecek kadar küçülmüş, incelmiş, yassılaşmış ve "idol" adı verilen baş, boyun ve gövdeden oluşan soyut biçimlere girmiş ve adeta görünmezliğe kavuşmuş. Bazen yüzünde sadece iki göz den başka hiçbir detay verilmeyerek her şeyi gören ve sessizliğini koruyan tanrı kavramını sürdürmüş. Fakat insanlığın devam etmesi için doğurganlığının ve karnından çıkan bir insanı sütüyle besleyen, gücün kendinde olduğunun farkında olarak gayet vakur bir şekilde iki eli ile göğüslerini tutmaya bu soyut biçimde de devam etmiş. Üstelik bu çağda Ana Tanrıça "idol" biçiminde betimlenirken ilk kez onun inanç sistemi içinde dua eden, "Kutsal Rahibe" ya da "Koruyucu Tanrıça" sınıfına ait kadınlar "figürin" tarzında detayları daha belirgin biçimde betimlenerek dini törenlerindeki yerini almaya başlamış. Tunç Çağının insan figürleri üzerinde görülen stilizasyon ise günümüzün çağdaş heykel sanatıyla kıyaslanacak kadar soyut biçime ulaşarak beş bin sene önce modern sanatın temelini atmış.