Hamburger Cumhuriyeti

• ARAŞTIRMA VE İNCELEME - Genel POLİTİKA - Devlet Yönetimi - İnceleme
• Metis Yayınları

Eric Schlosser’ın pek çok dile çevrilen ve çevrildiği bütün dillerde geniş yankı uyandıran kitabı şimdi Türkçede… Her ay yayımlanan yüzlerce araştırma ve röportaj kitabının arasında nasıl oldu da Hamburger Cumhuriyeti bu kadar ilgi gördü? Pek çok eleştirmenin, zengin araştırmacılığının yanı sıra çok iyi bir yazar olduğunda birleştiği Schlosser, birçok insanın bildiği, sezdiği, ama işin kolayına kaçarak bilmezden geldiği bir sorunu gündeme getirdi, mitolojiyi bozdu. Schlesser başarısını felaket tellallığı yapmadan felaketi haber veren üslubuna borçlu. Zekice bir araştırmanın ürünü olan kitap, tüm dünya vatandaşları için acil bir uyarı aslında: Özellikle de her konuda büyük ABD’nin peşi sıra gitmekte bir an bile tereddüt etmeyen ebedi hayranlarının iktidarda olduğu "küçük Amerikan devletlerinin" yurttaşları için… Fast food kültürünün suç listesi hayli kabarık: Doğal çevreye yapılan tahribatı hızlandırdı. Zengin ile yoksul arasındaki uçurumu derinleştirdi. Obezliği, aşırı kilo hastalığını doğurdu ve yaygınlaştırdı. Kültür emperyalizmi yoluyla başka kültürleri tahrip etti, dengelerini bozdu. Yetkin röportajları, keskin zekâsı ve derin muhakeme yeteneği sayesinde Eric Schlosser, daha da uzatabileceğimiz bu suç listesi için yeterince sağlam kanıt sunuyor. Sarsıcı araştırması, fast food işinin doğduğu Kaliforniya şehirlerinden, pek çok fast food yiyeceğinin tat ve kokusunun üretildiği New Jersey Turnpike’daki sanayi şeridine kadar uzanıyor. Fast food şirketleri ile Hollywood arasındaki kurnazca ittifakla, hazır yiyecek endüstrisinin gıda üretimiyle, popüler kültürle, hatta gayri menkul piyasasında yarattığı etkilerle ilgili pek çok irkiltici olgu anlatılıyor kitapta. İçindekiler Giriş I Amerikan Tarzı 1 Öncüler 2 Güvenilir Dostlar 3 Tezgâhın Gerisinde 4 Başarı II Et ve Patates 5 Patates Kızartmaları Neden Bu Kadar Lezzetli? 6 Hayvan Çiftliğinde 7 Dev Makinenin Minik Dişlileri 8 En Tehlikeli Meslek 9 Etin İçinde Ne Var? 10 Küreselleşme Projesi Epilog: Kendi Yolunuzu Seçin Sonsöz: Deli Dananın Anlamı Teşekkür Notlar Kaynakça Parça Giriş, s. 9-18. Colorado’daki Front Range'in doğu yamacında bulunan Cheyenne Dağı, çayırın ortasında dimdik yükselir ve Colorado Springs şehrine yukarıdan bakar. Uzaktan bakıldığında, kayalık yamaçları, bodur meşeleri ve sarıçamları ile güzel ve sakin bir dağ gibidir. Eski bir Hollywood western'i dekorunu andırır; Kayalık Dağların alışılmış muhteşem manzaralarından biridir. Ama aslında el değmemiş bir doğa parçası olmaktan çok uzaktır. ABD'nin en önemli askeri üslerinden bazıları; Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Komutanlığı'na, Hava Kuvvetleri Uzay Komutanlığı'na ve ABD Uzay Komutanlığı'na bağlı bazı birimler dağın derinliklerine yerleştirilmiştir. 1950'lerin ortalarında Pentagon' daki üst düzey subaylar, Amerika'nın hava savunmasının sabotaj ve saldırıya açık hale geldiği endişesine kapılmışlardı. Çok gizli bir yeraltı savaş operasyonları merkezi inşa etmek için Cheyenne Dağı seçildi. Dağın içi oyuldu; kilometrelerce uzanan bir tüneller ve geçitler labirentinin ortasına, çoğu üç kat yüksekliğinde on beş bina inşa edildi. On sekiz dönümlük bu yeraltı kompleksi, tepesinde bir atom bombası patlasa bile ayakta kalacak biçimde tasarlandı. Şu anda resmi adı Cheyenne Dağı Hava Kuvvetleri İstasyonu olan tesise, her biri bir metre kalınlığında ve yirmi beş ton ağırlığında olan çelik kapılardan giriliyor; bu kapılar yirmi saniyeden kısa bir süre içinde otomatik olarak kapanıyor. Üs kamuya kapalı ve ağır silahlı bir çevik kuvvet ekibi tarafından davetsiz misafirlere karşı korunuyor. Kompleksin içindeki basınçlı hava, radyoaktif sızıntı ve biyolojik silahlara karşı koruma sağlıyor. Binalar, depremleri veya termonükleer bir saldırının yaratacağı basınç dalgasını atlatabilmeleri için dev çelik yaylar üzerine oturtuldu. Koridorlar ve merdivenler arduvaz grisine boyalı, tavanlar alçak ve birçok kapıda şifreli kilitler mevcut. Metal bir kapaktan girilen dar kaçış tüneli, sağlam kayaların içinden bükülüp dönerek dağın dışına açılıyor. Paraşütçü üniforması giymiş adamların küçük elektrikli kamyonetlerle iyi aydınlatılmış büyük mağaralar arasında dolaştığı tesis, ilk James Bond filmlerinin setlerini andırıyor. Dağın içinde, tesisin bakımını sağlayan ve dünyanın her köşesine yayılmış bir radar, casus uydu, kara sensörü, uçak ve keşif balonu ağından gelen bilgileri derleyen bin beş yüz kişi çalışıyor. Cheyenne Dağı Operasyon Merkezi, Kuzey Amerika hava sahasına giren veya dünyanın çevresinde dönen insan yapımı tüm nesneleri izliyor. Ülkenin erken uyarı sisteminin kalbini oluşturuyor. Dünyanın herhangi bir yerinde uzun menzilli bir füzenin ateşlenişini, füze daha rampayı terk etmeden saptayabiliyor.