Kiliseden Müzeye Ayasofya Camii

Yaşar Baş   Ahmed Akgündüz   Said Öztürk  

• Osmanlı Araştırmaları Vakfı

Fotoğraf: Aras Neftçi, H. Veli Yenisoğancı Arşivi, Atölye MİM, Ayasofya Müzesi Albümü, Ersal Yavi Arşivi, İstanbul Atatürk Kütüphanesi Resim Albümleri, Seda Özen Arşivi (Ayasofya Encümeni Arşivi), Yavuz Ödemir Arşivi, Stefanos Yerasimos (İstanbul İmparatorluklar Başkenti), Zeki Kuşoğlu Arşivi, Zaman Gazetesi Arşivi Birçok araştırmacının Osmanlı dönemi için bilgi ve belge yoksunluğuna dair sözleri, bu geniş Osmanlı aralığının göz ardı edildiğinin bir göstergesi, bir acziyetin ifadesidir. Halbuki Osmanlı arşiv kaynaklarının sunduğu mebzûl doküman karşısında şaşırmamak mümkün değildir. Ayasofya'nın asli fonksiyonu dışına itilmesine büyük tepki gösteren sağ milliyetçi tandanstaki çoğu literatür ise, saf ve sığ bir hamasetten öteye gitmemiştir. Tetkiklerimiz gösterdi ki, Osmanlı dönem, Ayasofya için beş yüz yıla yakın bir parantez içi değil, başlı başına incelenmesi gereken uzun ve verimli bir dönemi oluşturmaktadır. İşte elinizdeki bu çalışma Osmanlı Ayasofyası'nı, Ayasofya araştırmaları içerisinde parantez aralığından kurtarabilme yolunda atılan mütevazi bir adımdır. Eserin müellifleri, bu konudaki eksikliği bir nebzecik giderebilme arzusunu taşımaktadırlar. İçindekiler Kaynak Bilgileri Birinci Bölüm Bizans Döneminde Ayasofya I. Bizans (Byzantium) ve Mabedi II. Hristiyanlaştırılmış Roma İmparatorluğu ve Ayasofya III. Bizans İmparatorluğu ve Ayasofya IV. Ayasofya'nın Mimarisi ve Mozaikleri Üzerine İkinci Bölüm Osmanlı Döneminde Ayasofya I. Osmanlı Döneminde Ayasofya'nın Yeniden İhyası 1. Fatih Sultan Mehmed Devri (855-886/1451-1481) 2. II. Bayezid Devri (886-918/1481-1512) 3. I. Selim Devri (918-926/1512-1520) 4. Kanuni Devri (926-974/1520-1566) 5. III. Selim Devri (974-982/1566-1574) 6. III. Murad Devri (982-1003/1574-1595) 7. III. Mehmed Devri (1003-1012/1595-1603) 8. I. Ahmed Devri (1012-1026/1603-1617) 9. I. Mustafa Devri (2. Kez 1031-1032/1622-1623) 10. IV. Murad Devri (1032-1049/1623-1640 ve sonrası) 11. I. İbrahimDevri (1049-1058/1640-1648) 12. IV. Mehmed Devri (1058-1099/1648-1687) 13. II. Ahmed Devri (1102-1106/1691-1695) 14. II. Mustafa Devri (1106-1115/1695-1703) 15. III. Ahmed Devri (1115-1143/1703-1730) 16. I. Mahmud Devri (1143-1168/1730-1754) 17. III. Osman Devri (1168-1171/1754-1757) 18. III. Mustafa Devri (1171-1187/1757-1774) 19. I. Abdülhamid Devri (1187-1203/1774-1789) 20. III. Selim Devri (1203-1222/1789-1807) 21. II. Mahmud Devri (1223-1255/1808-1839) 22. Abdülmecid Devri (1255-1277/1839-1861) 23. Abdülaziz Devri (1277-1293/1861-1876) 24. II. Abdülhamid Devri (1293-1327/1876-1909) 25. V. Mehmed (Reşad) Devri (1327-1336/1909-1918) II. Dini, Sosyal ve Siyasi Bir Merkez Olarak Ayasofya Üçüncü Bölüm Cumhuriyet Döneminde Ayasofya I. Hrıstiyan Dünyası ve Ayasofya II. Ayasofya'nın Müzeye Çevrilmesi III. Mozaiklerin Açılması IV. Ayasofya'nın Deprem Riski Karşısında Durumu Bibliyografya İndeks