Tohum Yeşerince

• EDEBİYAT - Roman - Dünya Klasik
• Payel

Zola, Rougon - Macquart'lar. İkinci İmparatorluk Döneminde Bir Ailenin Doğal ve Toplumsal Tarihi'ni 20 ciltlik bir dizide ele alıp romanlaştırmayı düşündü. Kendi deyişiyle "tutkuların kabarıp taşmasını ve kendini zevklere kaptıran çağımızın baş kaldırmasını simgeleyen" bir model ailenin tarihini canlandırmaya ve ayrıca soyaçekimin yasalarını incelemeye girişti. Dizinin ilk romanı Rougon'ların Yükselişi, sonuncusu da Doktor Paskal'dır. Bu dizinin en önemli yapıtlarından biri Tohum Yeşerince, maden işçilerinin yaşamını büyük bir başarıyla canlandırır. Romanın kahramanı maden ocağının kendisidir ve bu ocak, hem olayların geçtiği çevre, hem de insanları besleyen, tüketen yeryüzünün, yaşamın canlı simgesidir. Tohum Yeşerince, toplumsal bir belge olduğu kadar, yazarın sınıf kavgalarıyla kömür madenlerindeki çalışma koşulları üzerine yaptığı araştırmaların, düşsel simgelere ve çoğu kez sanrı sınırına dayanan Dantevari betimlemelere dönüştüğü epik bir şiir olarak da görülebilir. Diğer romanlarında olduğu gibi bu romanda da nesnelere canavarsı görünümler yüklenmiş, hayvanlar insanlara özgü davranışları sergilemiş, kitleler doğanın güçleri haline gelmiş ve karakterler, tiplere, alegorilere ve simgelere dönüştürülmüştür. Zola'nın sanatının başarısı olan gerçekçilikle simgeciliğin bu sentezinin altında, Rougon-Macquart romanlarına o derin eşsizlik netiliğini veren şiirsel temalar yatmaktadır. Söz konusu temalar her şeyden önce göksel bir yükselme duygusu, dünyanın yıkılması ve Hıristiyan-hümanist geleneğin içinde neredeyse yok edildiği bir maddeci felsefe ile tarihin çevrimsel görüşünü içeren bir yenilenme duygusudur. Bu, Jules Lemaitre'in sözleriyle içinde, "insanların bir karanlıklar ve bilinçsizlikler denizinin dalgaları gibi göründüğü" bir felsefedir.