Doğu'da Matbu Yayınların Tarihi

• BAŞVURU KİTAPLARI - Genel
• Kaknüs Yayınları

19.yüzyılın ortasından itibaren matbaa Orta Asya'ya da yayılmış ve kısa süre sonra bu bölgede özel matbaalar kurulmaya başlanmıştır. Arap alfabesiyle yerel dillerin yanında Arapça ve Farsça kitapların basılması matbaaların sayısını daha da arttırmıştır. Matbaacılar, Taşkent, Aşkabat, Semerkant, Buhara, Merv ve diğer büyük şehirlerde faaliyetlerde bulunarak kendi toplumlarının eğitim ve kültürlerinin gelişmesine büyük katkı sağlamışlardır. Yarım yüzyıl gibi kısa bir süre zarfında (1874 – 19179) Orta Asya kitap yayıncıları ve kitap tüccarları, Arap alfabesinde, yerel hakların dillerinde muazzam denilecek kadar çok sayıda kitap neşretmişlerdi. Maalesef, bölge devletlerinde bu kitapların kaydını tutacak bibliyografik dizinler ve kataloglar oluşturulmamıştır. Bu durum, kültürümüzün çeşitli dallarında neşredilen kitapların incelenmesine engel teşkil etmiştir. Bu dönemde, Orta Asya’da matbaacılık ve uluslar arası çapta uğraşanlar arasında, Sıddık Hoca Hocendi, İskender Hoca Hocendi, Ahmet Şeyh Süleyman Buhari, Salih Hoca Buhari, Yakup Muhammed Salih oğlu, Molla Mir Sabır’ın isimlerini verebiliriz. Bu coğrafyanın bilgin ve yazarlarının eserlerini yayınlayan bu şahıslar, Orta Asya'nın büyük şehirleri dışında Türkiye, İran, Hindistan, Pakistan ve Mısır gibi ülkelerde yapılan yayıncılık tekniklerinden de faydalanmışlardır. Türkmenler arasında da Rusya ve Orta Asya sınırlarında kitap yayınlamayı ve satmayı Abdal oğlu (1856 – 1927), Mir Zahit Mirsıddık oğlu Niyazi (1857 – 19279) ve Gurbanberdi Hocageldi oğlu Gürgeni'nin adlarını verebiliriz.