Her Boydan

• ŞİİR - Antoloji
• Adam Yayıncılık

Can Yücel, ilk baskısı 1959'da yapılan ve büyük ilgi gören Her Boydan adlı kitabından uyguladığı çeviri anlayışını şöyle özetliyor: "Çeviri kadın gibidir, güzeli sadık olmaz, sadığı güzel" diye bir atasözü var. Çoğu atalar gibi, o Rus atası da yanılmış. Çeviri kadın gibidir, doğru. Doğru ama, güzeli sadık olur onun da. Sadığı güzel mi olur ille, bakın, orasını bilemiyorum. Bu köpeksi kuşkum, belki de, o 'güvenilir', o 'sadık' bellenmiş çevirmenlerin harî, lafzi, anlamı yakalayacağım derken şiirin tınını kaçıragelmiş olmalarından doğuyor. Oysa şiiri şiir eden tınıdır, o gümledi mi, şiir de gümler...Muradımı başka bir kolpayla anlatmaya çalışayım Şiir, ('ses' demiyorum, anlamı safdışı kılıyor çünkü) tınılarla zaman içre yaratılmış, patlatılmış bir olaydır. Şairinin bütün öznelliğine karşın, şiirin nesnelliği de burdan ileri gelmektedir. Çeviri denen uğraş, söz konusu olayı başka bir dilde yeniden yaratmak, yeniden patlatmaktır. 'Dakiklik' de tam bu bağlamda işte devreye girmektedir. 'Sadakat' demiyorum, dikkat edin Çevirmen, bir taharrî memuru veya bir Simenon gibi asıl olayın dizeleri arasında kol gezecek, seyirtecek, ayrıntıları kurcalayacak, ipuçlarını yoklayacak, parmak izlerini toparlayacak, işin çetelesini tuta tuta, olayın künhüne varacak, bütününü, tınını kavrayacak, sonra da onu başka bir dilin (mekânı değil) zamanı içinde yeniden yaratacaktır. Benim şiir çevirilerimin altında 'Türkçe Söyleyen' kaydını düşmemin nedeni budur. Sınırı ne ki bu dalganın? Çeviri bir 'Serhad' olduğuna göre, (sınırı değil) amacı 'fetih'dir elbet.. " 1950'lerde oluşan 'Her Boydan'a daha sonraları yaptığım çevirileri eklemekte bir sakınca görmedim. Çünkü bunlarda da aynı yöntemi kullandım."